Дәріс Генетика пәні. Қысқаша даму тарихы. Генетиканың зерттеу әдістері. Дәрістің мақсаты

хромосомаларды 
гомологты
немесе 
ұқсас хромосомалар
деп атайды. Гомологты 
хромосомалардың әр жұбының бiреуi аналық, екiншiсi аталық организмнен келедi. Әр түрлi 
организмдердiң сомалық тканьдерi клеткаларындағы хромосомаларды зерттеу тканьдердiң тек 
өзiне ғана тән хромосомасы болатынын көрсеттi. Әр түрге тән хромосомалар жиынтығының 
ерекшелiктерi - хромосомалардың саны, көлемi және формасы (пiшiнi) оның 
кариотипi
деп 
аталады.
 
Адам кариотипi. 
Мейоз 
Клеткалар митоздық
 
жолмен бөлiнгенде хромосомалардың тұрақты саны сақталады. Онда да, 
бастапқы және жаңа екi клеткалардағы хромосомалар жиынтықтары өзара үқсас болады. Егер 
жыныс клеткаларының түзiлуi де осындай жолмен жүрсе онда ұрықтанғаннан кейiн 
хромосомалардың саны әруақытта еселенiп артып отырған болар едi. 
Мейоз
нәтижесiнде 
гаметалар - жұмыртқа клеткалары мен сперматазоидтар яғни жыныс клеткалары пайда болады. 
Гаметалар түзiлуi кезiнде редукциялану, яғни хромосомалар санының екi есе азаю процесi жүредi. 
Редукциялық бөлiну жануарларда гаметалар түзiлуi кезiнде (
генетикалық редукция
), өсiмдiктерде 
споралар (
споралық редукция
) түзiлуi кезiнде байқалады. Мейоз нәтижесiнде пайда болған 
гаметаларда хромосомалардың бiр ғана, яғни гаплоидты жиынтығы (
n
) болады. 
Мейоз барлық организмдерде дерлiк ұқсас жолмен жүредi. Мейоздың екi бөлiнуi шартты 
түрде бiрiншi мейоз (мейоз I, 
редукциялық
) және екiншi мейоз (мейоз II, 
эквациялық
) деп 
аталады. Митоз сияқты мейоздық бөлiну де профаза, метафаза, анафаза және телофаза 
стадияларынан тұрады. Мейоздың алдында интерфаза процесi, ал онда хромосомалар 
редупликациясы – 

жүктеу/скачать 1,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: