2р
5-сурет. Көміртек атомының sp2 гибридтенуі
sp - гибридтену. Егер гибридтенуге бір s- және бір р- орбиталь қатысса, онда екі sp-гибридтенген орбитальдар түзіледі де, екі р орбитальдар гибридтенбей, таза күйінде қалады (6-сурет). sp-гибрид-тенген бұлттар түзетін химиялык байланыстар түзу сызық бойымен бағытталып, арасындагы бұрыш 180° болады.
Көміртек атомының қасиеттері, гибридтенген орбитальдардың бағытталуы, яғни молекуланың кеңістік пішіні гибридтену типіне байланысты.
Көміртек
атомынын гибрид-
тену түрі
|
молекула
(мысалы)
|
Валенттік
бұрыш
|
Көміртек
атомдарының
арасындагы
байланыс
ұзындығы, нм
|
Көміртек атом-
дарының ара-
сындагы бай-
ланыс энер-
гиясы, кДж/моль
|
Молеку-
ланын
кеністіктік
піиііні
|
sp3
|
Н3С—СН3
|
109,28"
|
0,154
|
369
|
тетраэдр
|
|
этан
|
|
|
|
тәрізді
|
sp2
|
Н2С=СН2
|
120°
|
0,134
|
712
|
жазык
|
|
этилен
|
|
|
|
тригональді
|
sp
|
нс≡сн
|
180о
|
0,120
|
962
|
сызықтық
|
|
ацетилен
|
|
|
|
|
ІІІ. 1 топ – С атомының sp3 –гибридтену күйін түсіндіріп мысал келтіру.
2топ – С атомының sp2 –гибридтену күйін түсіндіріп мысал келтіру.
3топ – С атомының sp –гибридтену күйін түсіндіріп мысал келтіру.
№12,11жат.
ІV. Үйге§ 2,4 оқу
V. 2-13 сұрақтарға жауап беру. 43 бет.
11-сынып. Жаратылыс . Химия.
Cабақтың тақырыбы: Органикалық қосылыстағы химиялық байланыстар.
Сабақтың мақсаты: 1. Органикалық қосылыстардағы химиялық байланыстардың түрлерімен
таныстырып, олардың ерекшеліктеріне түсініктер беру.
2. Органикалық заттар туралы дүние танымын арттыру.
3. Ғылымқұштарлыққа,ұйымшылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: сызба-нұсқалар.
Сабақтың пәнаралық байланысы: геометрия
Сабақтың әдісі: Сұрақ жауап,баяндау, кітаппен жұмыс. .
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.
ІІІ. Бекіту
ІV. Үйге тапсырма беру.
V. Үй тапсырмасын тексеру.
І. Амандасу. Сабақ құралдарын түгелдеу.Сабақтың мақсатымен жоспарымен таныстыру.
ІІ.Жаңа ұғымдар.Коваленттік байланыс. Дара және еселі байланыстар.
Сигма (δ-) және пи (П-) байланыстар.
Коваленттік байланыстың сипаттамалары (полюстігі,ұзындығы, бағытталуы, энергиясы). Молекулалардың кеңістіктік пішіндері. Сутектік байланыс.
Коваленттік байланыстың түрлері — дара және еселі байланыстар. Химиялык байланыс бір электрондық жұбы арқылы пайда болса, онда дара (жай) байланыс түзіледі. Мұндай байланыс δ (сигма)-байланыс деп аталады. Бұл жағдайда орбитальдарының қаптасуы нәтижесінде пайда болтан электрон тығыздығы атом ядроларын қосатын түзудің бойында жатады жөне δ -байланыстың бірнеше жағдайы болады. Ол s—s, s—p,p—p, s—гибр., гибр.—гибр., т.б.
Электрон бұлттарынын қаптасуы нәтижесінде пайда болған электрон тығыздығы атом ядроларын қосатын түзудің (жазык-
Б)
в) г)
Достарыңызбен бөлісу: |
