Көптеген физиологиялық тәжірибелер бақамен орындала- тындықтан, оны жансыздандыру керек. Жансыздандырудың бір- неше тәсілдері белгілі, олардың негізгілері төмендегідей.
Эфир арқылы ұйықтату. Ол үшін тегіс заттың үстіне қой- ылған воронканың немесе төңкеріліп қойылған эксикатордың астына бақаны отырғызады да, жанына эфирге шыланған мақта талшығын қояды. Біраздан кейін бақа ұйықтайды.
Миорелаксантарқылыұйықтату. Бақаның лимфа қапшы- ғына шприц арқылы миорелаксант жібереді. Миорелаксант қозу- дың жүйкеден бұлшық етке өтуін тежейтіндіктен, бақаның қаңқа еттері босаңсып қалады. Бақа ұйықтаған сияқты болып көрінеді.
Орталық жүйке жүйесін бұзу арқылы жансыздандыру.
Бұл тәсілді екі жолмен орындауға болады:
а) бақаның басын кесу арқылы жансыздандыру (декапи- тация). Ол үшін бақаның алдыңғы екі аяғын денесіне парал- лель етіп созып, басын ашық қалдырып салфеткамен орайды да, қайшының бір ұшын бақаның аузына тығып жоғарғы жақ сүйегін екі көздің арт жағын ала кесіп тастайды. Аршылған омыртқа каналына ине тығу арқылы жұлынды бұзады.
ә) бақаның басын кеспей жансыздандыру. Бақаны жоға- рыдағы әдіспен майлыққа орайды да, сол қолмен ұстап басын сұқ саусақпен төмен қарай еңкейте басады. Бас пен соңғы
омыртқа арасында ойық пайда болады. Сол жерге инені тыға- ды да, ұшын бас миына қарай бағыттап, миды бұзады, сонан соң иненің ұшын жұлынға бағыттап, жұлынды бұзады.
Жансыздандырылғанбақаны тақтайшаға бекіту. Көп- шілік тәжірибелерде бас миы бұзылып, жұлыны сақталған бақа- лар қолданылады.
Олармен тәжірибе жүргізу үшін бақаны арнаулы тақтайша- ның үстіне бекітеді. Ол үшін бақаның аяқтарын тақтайшаның төрт тесігінен өткізеді де астыңғы жағынан байлап тастайды.
