Әож 908 (063) Қ68 Редакциялық кеңес: Техника ғылымдарының докторы, профессор



Pdf көрінісі
бет25/92
Дата11.11.2019
өлшемі10,09 Mb.
#51560
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   92
Байланысты:
SBORNIK-80-leti-Nez-RK-16
19 Асанбаева

 

 

ҚОСТАНАЙ ЖЕРІНІҢ МАҚТАНЫШЫ 

 

        

Балтабаева А.Б. - «Қостанай облысының мемлекеттік архиві» ММ  Қостанай қ. Қостанай 

облысы 

 

Мақалада  Қостанай  облысының  жетістіктері,  сонымен  қатар  Қазақстанның  Еңбек  Ері 

Бұқанов Сайран Балкенұлының ӛмірі, еңбек қызметі туралы баяндалған. 

Кілт сӛздер: Қостанай облысы,  архив, еңбек, марапат, Бұқанов Сайран Балкенұлы. 

 

Еңбек елдікке, ерлікке жетелейді. Елі үшін елеулі еңбек еткен ерен ерлердің есімдері ел есінде 



мәңгі  сақталады.  Талай  тарландарды  түлеткен  қарт  Қостанайда  да  ӛзінің  Еңбек  Ерлеріне  деген 

құрметін кӛрсетіп келеді. Кӛк байрақты еліміз еңсесін кӛтеріп, еншімізді алғанымызға да біраз жылдар 

ӛтті.  Кӛк  тудың  астында  кӛсегеміз  кӛгеріп,  кӛңіліміз  шаттыққа  бӛленді.  Елді  ел  қылатын  да,  ерді  ер 

атандыратын да осы еңбек. Осы маңдай термен келген еңбектің жемісі ӛлкеміздің құрылуы десек те 

болады.  Қостанай  облысы  егеменді  мемлекетіміздің  әлеуметтік-экономикалық  және  қоғамдық-саяси 

жаңаруында жетекші рӛл атқаратын Қазақстан Республикасының ірі аймақтарының бірі.  



ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. 

КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ  

СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ                                                                                                                                       

 

115 


 

 

 



 

Кітап ҧсыну эстафетасы. Облыстық ардагерлер кеңесінің тӛрағасы К. У. Укин 

 

(сол жақтан екінші), Б. С. Балкенҧлы (оң жақтан бірінші). 

 

Қостанай  облысы  ауыл  шаруашылығы  ӛндірісін  дамытуда  қол  жеткізген  жетістіктері  үшін 

Ленин  орденімен  екі  рет  марапатталды  (1966  жылы  [1,  б.1].  және  1970  жылы  [1,  б.35].  Жоғары 

марапаттарға  27435  жұмыскерлер  лайықты  болды,  ал  Социалистік  Еңбек  Ері  атағы  алғандар  саны 

117 болды [2, б.2].  

Қазақстан әлемнің дамыған елдерімен терезесін теңестіріп, иығын тірестірген болашағы кемел 

елге  айналды.  Елбасы  мен  халықтың  қол  жеткізген  жеңісі  мен  жемісі  –  әлем  назарында.  Елба-

сымыздың жыл сайынғы «Қазақстан жолы – 2050» жолдауы, бір мақсат, бір мүдде бір болашақ атты 

Жолдауында  да  Қазақстанның  агроӛнеркәсіп  кешенін  инновациялық  бағытқа  түсіру  –  басым 

бағыттарының бірі. «Агробизнес – 2020» бағдарламасы бойынша да қыруар жұмыс облыс кӛлемінде 

атқарылып жатқандығының айғағы.  

Сонау  Кеңес  уақытында  елі  үшін  ерен  еңбек  еткен  еңселі  ерлеріміз  қазіргі  таңның  жарқын 

болуына  үлес  қосқан  жандар.  Қостанай  облысының  мемлекеттік  архивінде  Социалистік  Еңбек  Ерле-

рінің,  ауыл  шаруашылығы  жұмыскерлерінің,  алғашқы  тың  игерушілердің,  Қазақстанның  Еңбек  Ерінің 

жеке  тектік  қорлары  сақтауда  тұр.  Солардың  ішінде  Қостанай  облысында  Тәуелсіздікке  қол  жеткіз-

геннен кейін Қазақстанның Еңбек Ері атағы берілген Бұқанов Сайран Балкенұлына тоқталып кетейін. 

Сайран  Балкенұлы  Бұқанов  1950  жылы  19  тамызда  Қостанай  облысы  Ленин  ауданына 

қарасты К.Маркс атындағы ауылда дүниеге келген.

  

Әкесі  Боқанов  Балкен  (Балмырза)  Боқанұлы  1923  жылы  К.Маркс  селосында  туған.  Шешесі 



Мырзахметқызы Ақлима 1928 жылы 2 қаңтарда Ленин ауданының Үлгілі ауылында туған.  

Әкесі Балкен жұмысқа ӛте ерте араласқан кісі, 7-сыныпты бітіре салысымен. Кӛзі шала кӛретін 

болғандықтан  ол  кісі  соғыстан  броньмен  қалдырылып,  колхозда  есепші,  қоймашы  ретінде  жұмыс 

істеген.  Сол  соғыс  уақытында  әкесі  бір  елді  басқарып,  халықты  аман  сақтап  қалған  дейді.  Халықты 

ашырқатпай жасырып қалталарына бидай салып беріп, содан халыққа кӛмектескен. Ӛте сауатты, елге 

сыйлы адам болған. 

Тың игеру кезінде әкесі учетчик, трактор бригадасының бригадирі болып қызмет істеген. Әкесі 

1960 жылы 11 қаңтарда дүниеден ӛтті. 

Шешесі  Ақлима  мал  шаруашлығында  бұзаушы,  сауыншы  болып  істеген.  Ол  кісінің  істемеген 

жұмысы болмады. Шешесі 2009 жылы 14 қыркүйекте қайтыс болған. 

Ӛзі әжесі Гаухардың қолында ӛсті. Сол кісіден біраз тәрбие, үлгі алды. Тілге, сӛзге ӛте жүйрік 

ӛткір адам болған. Отырған жерде шалдарға сӛз бермейтін. 1993 жылы 87 жасында қайтыс болды. 

Әкесі  қайтқанда  ол  небәрі  10  жаста  еді.  К.  Марксте  бастауыш  мектепті  5-8  сыныпты  Сокол 

селосында бітірді, 9-10 сыныпты ауданда оқыған. 1968 жылы Ленин орта мектебін бітіріп, 

Целиноград 

ауыл шаруашылығы институтының қостанайлық филиалына түсіп 1973 жылы ЖОО-ны тәмамдағаннан 

кейін жас маман жолдамамен Мендіғара ауданына келеді және бүгінгі күнге дейін осында еңбек етеді 

[3, б. 1]

 

1973-


1975  жж.  Семейде  Армия  қатарында  болды.  армиядан  келгесін  1975-76  жж  Теңіз 

совхозында  бӛлімше  агрономы  болып  істеді.  Осы  жерде  үздік  агроном  ретінде  ең  бірінші  сыйлығы 

совхоз директорының қолынан қол сағатпен марапатталды. 


ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. 

КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ  

СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ                                                                                                                                       

 

116 


 

1976 жылдың наурыз айында «Ақсуат» откорм совхозында бас агроном болып тағайындалды. 

Осы ұжымда 1982 жылға дейін бас агроном болып қызмет істеді, ал 1982 жылдың наурыз айында осы 

совхоздың директоры болып тағайындалды.  

1982  жылы  Ақсуат  кеңшарын  басқарып,  оны  диқаншылықпен  қатар  мал  бордақылаумен 

айналысатын кеңшарлардың алдыңғы қатарына шығарды.  

Еңбегі  еленген  С.Бұқанов  1984  жылы  «Харьков»  кеңшарының  директоры  қызметіне  тағайын-

далып, мұнда да аянбай еңбек етеді. Оның басшылығындағы кеңшар еліміздің нарықтық қатынастарға 

ӛту  кезеңі  басталған  1990  жылдары  жекешелендiру  барысында  шашырап  кетпей,  етек-жеңдерін  жи-

нақы ұстап қалады. «Орнында бар оңалар» демекші, барын сақтап қалған ұжым 1997 жылдан бастап 

«Қаркен» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіне айналады. Осылайша жаңа заман кӛшіне ілеседі. 

 

 



 

«Қазақстанның Еңбек Ері» атағын алу рәсімі. 2009 ж. Астана 

 

Бүгінде  «Қаркен»  астық  ӛсіріп,  ет  және  сүт  ӛндірісімен  айналысады.  «Қаркенді»  басқарған 



жылдар ішінде С.Бұқанов ӛндірістік үрдісті жетілдіру, ӛнімнің сапасын арттыру, жер ресурстарын сақ-

тау және материалдық базаны нығайту саясатын  жүргізіп келеді. Соңғы жылдары кәсіпорын толығы-

мен  заманауи  техникалармен  жарақтандырылды  -  комбайн  және  трактор  паркі  жаңартылып,  жаңа 

үлгідегі ауыл шаруашылығы машиналары сатып алынды.

 

Агроном ӛзінің табысты жұмысын кәсіпорынның еңбек ұжымын құрап отырған ауылдың әлеу-



меттік  жағдайымен  байланыстырады.  «Жақсының  жақсылығын  айт»-  демекші,  жыл  сайын  кәсіпорын 

жергілікті  Мәдениет  үйі  мен  мектепке,  су  құбырлары  мен  ауыл  кӛшелерін  абаттандыруға  5  миллион 

теңге бӛліп отырады, 20 миллион теңгеге Мәдениет үйі мен мектептің жылу  жүйесіне күрделі жӛндеу 

жұмыстарын жасады. Кәсіпорын, сондай-ақ  аудан  орталығының әлеуметтік  нысандарына демеушілік 

етіп, аз қамтамасыз етілген отбасыларға материалдық кӛмек кӛрсетуден тынбайды.  

Ол  1999  жылдан  бері  үш  шақырылымның  депутаты,  қазіргі  уақытта  облыстық  мәслихаттың 

экономика, басқару және ӛзін-ӛзін басқару комиссиясының тӛрағасы, «Нұр Отан» Халықтық-демокра-

тиялық  партиясы  Қостанай  облыстық  филиалы  саяси  кеңесінің  мүшесі.  Ол  1999  жылы  Қазақстан 

Республикасының экономикасын, әлеуметтік саланы, ғылым мен мәдениетті, бiлiмдi дамытуға сіңірген 

еңбегі үшін, сондай-ақ мемлекеттік органдардағы үлгілі қызметі және белсенді қоғамдық қызметі үшін 

«Құрмет»  орденімен  марапатталды.  Тың  игерудің  30  және  50  жылдық  мерейтойларына  арналған 

медальдардың иесі. [4, б. 2] 

2009 жылы Қазақстан  Республикасы Президентінің Үкімімен «Қазақстанның Еңбек Ері» атағы 

берілген,  «Отан»,  «Құрмет»  ордендерімен,  4  медальмен,  Қазақстанның  ұлттық  экономика  палата-

сының «Атамекен одағы» алтын медалімен марапатталған. 

«Меңдіқара  ауданының  Құрметті  азаматы»  атағының  иегері,  «Парыз  2009»  Бизнестің  әлеу-

меттік жауапкершілігі жӛніндегі конкурстың орта кәсіпкерлік саласындағы «Үздік әлеуметтік кәсіпорын» 

номинациясының алтын жүлдегер иегері. «Қарқын» ЖШС директоры 

[5, б. 2] 

 


ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. 

КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ  

СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ                                                                                                                                       

 

117 


 

 

 



Социалистік Еңбек Ері Байғазиевна Камшат Дӛненбаева (сол жақта),  

Бҧқанов Сайран Балкенҧлы 2010 жыл (оң жақта) 

 

«1993-1994 жылдары ӛте қиыншылық кезеңдерді бастан кешірдік. Жаңа құрылған мемлекетпіз, 

қаржы жоқтың қасы. Жерді, техникаларды пайға бӛліп жіберді. Қызметкерлер бірнеше айлап жалақы 

алмады. Ет сатып қызметкерлерге жалақы бердік. Электр жарығы дұрыс берілмей, халық майшаммен 

отырды.  Ауылдағы  ӛндіріс  орындары  жабылып,  жұмыс  болмай,  ауылдар  қаңырап,  бос  қалды.  Осы 

жағдайды  кӛзімізбен  кӛрген  біздер,  бүгінгі  таңдағыдай  қайта  түлеп,  ӛркендейміз  деп  ойлаған 

жоқпыз»,– деп Сайран ағамыз ӛз естелігінде айтып кетеді.

 

[6, б. 1]



 

Міне, адам баласы ӛмірінің ақтық 

сәтіне  дейін тынымсыз  тіршілік кешеді,  еңбек етеді. Оқу  да, білім  де, атақ-даңқ та, бақ пен бақыт та 

адамға тек еңбекпен ғана келмек. Мұны біз күнделікті ӛмірден айқын кӛріп жүрміз. Сондықтан Сайран 

ағамыздың адал еңбегі мен ӛнегелі ӛмірі болашақ жастарға үлгі болмақ. 

Бүгінде  Сайран  Балкенұлы  Елбасының  бастамаларын  кеңінен  қолдап,  ауыл  шаруашылығын 

дамыту, халықтың әл-ауқатын жақсарту, достық пен бірлікті сақтау жолында ӛз күш-қайратын жұмсап 

келеді.  Отбасында  ӛнегелі  отағасы,  жұбайы 

Бұқанова  Қарлыға  Қиясқызы

мен  Еркін,  Лилия  есімді  екі 

бала тәрбиелеп ӛсіріп, немере сүйіп отырған жандар.  

«Қандай  табысқа  қандай  атаққа  қол  жеткізсем  де  ол  халқымның  батасы,  әріптестерімнің 

қолдауы,  ұжымның  еңбегі  деп  білемін.  Сондықтан,  мен  де  солардың  ойлаған  мүддесінен  шығуға 

тиіспін.  Паң  дүние  бәрімізден  қалады.  Ӛмірде  билік,  маңсап,  байлық  адамға  жолдас  болған  емес. 

Адам  бұл  ӛмірде  не  істедім,  не  тындырдым,  қандай  із  қалдырдым  деуі  керек  шығар.  Қолымнан 

келгенінше  халыққа,  жастарға,  елге  жақсылық  жасауға  тырысып  келемін,  -  дейді  Сайран  Балкенұлы 

ӛзінің берген бір сұхбатында.  

Қазіргі  таңда  кӛк  туымыз  желбіреп,  егемендігімізді  алып  ел  болып  отырғанымызға  осындай 

елін,  жерін  сүйген  ӛр  тұлғалардың  арқасы.  Тарих  қойнауында  алтын  әріппен  жазылған  байтақ  елдің 

байсалды ерлерінің еңбегі әрі қарай жалғасын тауып, жана берсін  демекпіз.  

 

Пайдаланған дереккӛздер: 

1. 


Қ. 268. Т. 8. І. 220. 

2. 


Қ. 72-П. Т. 59. І. 44. 

3. 


Қ. 633. Т. 4. І. 1.  

4. 


Қ. 633. Т. 4. І. 7.  

5. 


Қ. 633. Т. 4. І. 4.  

6. 


Қ. 633. Т. 4. І. 40.  

 

 



 

 

 

ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. 

КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ  

СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ                                                                                                                                       

 

118 


 

ИЗ КРАЕВЕДЧЕСКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ ПО ИСТОРИИ 

 

ГОРОДА ЛИСАКОВСКА 

 

Баяхметова  М.  А.  -  учитель  истории  и  самопознания  КГУ  «Школа-гимназия  отдела 

образования акимата города Лисаковска» 

 

 

В работе представлен краткий обзор краеведческой литературы по истории города Лиса-

ковска. Это и первая брошюра 1983 года, автором которой является директор городской газеты 

«Лисаковская  новь»  В.А.Кошелев,  и  архивно-краеведческое  обозрение  «Лисаковск  –  это  мы»,  и 

дарственные книги бывшего акима города Альберта Рау. 

Ключевые слова: Лисаковск, история, первостроители, Почетные граждане. 

 

В  этом  году  исполнилось  45  лет  со  дня  обретения  Лисаковском  статуса  города  и  50  лет 



поселению  Лисаковск.  В  брошюре  Василия  Кошелева  «Лисаковск:  география  дел  и  имен»  о  нашем 

городе  написано  так:  «Лисаковск  –  один  из  самых  молодых  городов  нашей  республики.  Начал  он 

строиться в шестидесятые годы. Лисаковцы считают, что их город – ровесник космической эры. В тот 

день,  когда  Юрий  Алексеевич  Гагарин  шагнул  в  космос,  был  отсыпан  первый  ковш  грунта  в  насыпь 

железнодорожной  ветки,  которая  впоследствии  связала  будущую  стройплощадку  с  символическим 

названием «Соцгород» с железнодорожной станцией Тобол». [1, с.3].  

Лисаковск  в  свое  время  был  объявлен  всесоюзной  комсомольской  стройкой.  Сюда  приехала 

молодежь  со  всех  концов  большого  Советского  Союза.  Моему  отцу  было  33  года,  когда  в  августе  

1969 году он перевез  свою семью в Лисаковск и с тех пор вся моя жизнь связана с этим городом. В 

своей  книге  Василий  Андреевич,  которого  я  хорошо  знаю,  рассказывает  о  том,  как  начинался  наш 

город, какие трудности он преодолевал. На момент написания книги – а это 1982-1983 годы в нашем 

городе уже были шесть микрорайонов, пять школ, тринадцать детских садов, стации юных техников и 

натуралистов,  дворовые  клубы,  широкоформатный  кинотеатр  «Искра»,  достраивался  больничный 

городок. Лисаковск уже тогда славился на весь союз как самый чистый и зеленый город. Помню, как в 

4-

м  классе  мы  высаживали  деревья  в  первом  микрорайоне.  А  когда  отправили  фотографии  во 



Владивосток,  Клуб  интернациональной  дружбы  школы  №1  переписывался  с  одним  из  клубов  этого 

города, они не поверили, что в солончаковой степи могут расти такие деревья. 

Василий  Кошелев,  на  основе  воспоминаний  первостроителей,  написал  о  том,  как  начинался 

наш  город.  «Начало  городу  дала  залежь  оолитовых  бурожелезняковых  руд».  [1,  с.7].  Лисаковское 

месторождение  располагается  в  бассейне  рек  Аят  –  Вехнее  Притоболье,  в  междуречье  Тобола  и 

Убагана. Оказывается, что изучать этот регион начали еще в 90-х годах  XIX века. Но только в  1949 

году поисковая партия Аятской экспедиции случайно наткнулась на лисаковское месторождение. Как 

вспоминал Николай Яременко, один из первооткрывателей оолитового месторождения: «В августов-

ский солнечный день установили палатки прямо в ковыле, недалеко от Лисаковки, и начали бурение. 

Сразу же после почвенно-растительного слоя, всего в 20 сантиметрах от поверхности, лежала руда. 

Пробы  немедленно  были  отправлены  на  анализ,  который  показал,  что  лисаковская  аномалия 

заслуживает  пристального  внимания»  [1,  с.8].  Еще  с  детства  помню,  как  нам  в  первом  городском 

музее,  расположенном  в  административном  здании  ГОКа  рассказывали,  что  проект  нашего  города 

разработан ленинградскими архитекторами. Город рассчитан на 35 микрорайонов, располагаться он 

будет по обоим берегам реки Тобол. Для нас, детей и молодежи того времени было так естественно, 

что  работали  горно-обогатительный  комбинат,  трест  Лисаковскрудстрой,  заводы  ЖБИ,  КПД, 

хлебозавод,  ходили  маршрутные  автобусы.  Энтузиазм  тех  лет  позволил  строителям  города  быть 

впереди. Например, в этом году исполнится 50 лет первому дому первого микрорайона, который был 

заложен  в  1963  году  и  сдан  раньше  срока.  Вообще,  сколько  помню  себя,  наш  город  всегда  был 

примером и в работе, и в учебе, и в отдыхе. Для своих детей работники ГОКа построили в Сосновом 

бору  пионерский  лагерь  «Лесная  сказка»,  для  них  же  организовали  ЛОТОС  –  Лисаковский    объеди-

ненный строительный отряд старшеклассников, в котором работала и я. Мои одноклассники заклады-

вали аллею Труда, о которой в брошюре В.Кошелева говорится так: «Вдоль широких улиц – особенно 

на  аллее  Труда  –  стройные  шпалеры  сосен.  Весной  на  фоне  тополиных  листьев,  липких  и  пахучих, 

резко выделяются белые и розовые бутоны цветущих яблонь». [1, с.5]. Сейчас это аллея Сатпаева. 

Мы гордились тем, что на Всесоюзной доске Почета ВДНХ СССР было название нашего Лисаковского 

горно-обогатительного комбината. Фотография также представлена в брошюре В.Кошелева. [1, с.23]. 

Эта  небольшая  по  объему  брошюра  содержит  такой  богатый  материал,  на  основе  которого  можно 

написать не одно исследование. Что ни имя – то судьба города. 

К  25-летию  Лисаковска  вышла  книга  «Город  наших  надежд».  «В  нее  вошли  воспоминания 

первостроителей,  ветеранов  труда,  очерки  о  современном  социально-экономическом  облике  и  о 

проблемах города, о  его  жителях, стихи  лисаковских поэтов» [2, с.2].  Книга начинается с  эссе «Мой 



ӚЛКЕТАНУ ӘДЕБИЕТІ – ӚЛКЕНІҢ ӘЛЕУМЕТТІК – МӘДЕНИЕТІН САҚТАУДАҒЫ АҚПАРАТТЫҚ РЕСУРСЫ. 

КРАЕВЕДЧЕСКАЯ ЛИТЕРАТУРА - ИНФОРМАЦИОННЫЙ РЕСУРС СОХРАНЕНИЯ  

СОЦИАЛЬНО-КУЛЬТУРНОЙ ПАМЯТИ КРАЯ                                                                                                                                       

 

119 


 

город» Альберта Рау, который в тот период был председателем Административного совета Лисаков-

ской  свободной  экономической  зоны.  Эта  книга  является  своего  рода  продолжением  брошюры 

В.Кошелева. Время не стоит на месте и за 13 лет после выхода работы Василия Андреевича измени-

лось многое. Прежде всего, вырос город, появились новые предприятия. А самое главное, перестал 

существовать Советский Союз, и городу пришлось выживать в труднейшем экономическом кризисе. И 

он выжил, благодаря созданию свободной экономической зоны (СЭЗ). Как пишет Альберт Павлович: 

«Поиск новых идей, эксперименты – присущи лисаковцам. А как же иначе? Ведь становление города 

было непростым. Положение о региональном хозрасчете правительство Казахской ССР получило от 

лисаковцев еще в 1986 году, но идея была рассмотрена лишь шесть лет спустя – уже в виде создания 

Лисаковской  свободной  экономической  зоны,  когда  непривычная  для  нашего  сознания  ситуация, 

именуемая кризисом, всерьез заявила о себе» . [2, с.10]. Несмотря на то, что статус свободной эконо-

мической  зоны  получили  еще  несколько  регионов  республики,  только  Лисаковскйи  дал  положи-

тельные  результаты.  Именно  поэтому  в  октябре  1995  года  город  получил  международный  приз 

«Факел Бирмингама» за выживание в условиях экономического кризиса.  

С.Образцов, журналист,  в статье  «Рождение  гиганта» подробно рассказывает о том,  как было 

обнаружено  лисаковское  месторождение. Его статья впервые была напечатана в  газете  «Целинный 

край»,  в  марте  1965  года.  Первостроитель  города  Г.А.Черненко  в  статье  «Перелистывая  годы» 

вспоминает, что «В январе 1966 года из Рудного было передислоцировано СУ «Промстрой-2», полу-

чившее  новое  название  «Лисаковскпромстрой».  Я  поехал  туда».  [2,  с.18].  Автор  рассказывает    о 

первых  руководителях  геодезической  группы,  строительного  управления.  О  трудностях,  с  которыми 

сталкивались строители, которые временно жили в Рудном. О том, что первые деревья, посаженные 

возле  дома  №  1,  не  принялись,  так  как  были  посажены  в  песок  и  не  поливались.  Как  создавались 

новые предприятия и их подразделения. «В  1968 году приняла своих первых учеников школа на 960 

учащихся в первом микрорайоне, на следующий год в первый класс я отвел своего сына…» [2, с.23]. 

Бывшие  директоры  Лисаковского  ГОКа,  Почетные  граждане  города  Х.Н.Кусембаев,  Д.А.Ша-

рыгин,  первый  управляющий  трестом  «Лисаковскрудстрой»,  Почетный  гражданин  города  И.С.  Зави-

линский, генеральный директор ПХО «Лисаковскгоркоммунхоз» А.Я.Ильницкий, специальный коррес-

пондент газеты «Лисаковская новь» Е.М.Кузьминых, председатель исполкома Лисаковского Совета с 

1973  по  1987  годы,  Почетный  гражданин  города  В.П.Коваленко,  бывший  секретарь  исполкома 

Лисаковского городского Совета народных депутатов А.И.Богачева, директор городской студии теле-

видения  «Акцент»,  секретарь  Лисаковского  городского  маслихата  Т.И.Кривошея  на  страницах  книги 

рассказали о строительстве города и его первостоителях.  

Начальник  Лисаковской  археологической  экспедиции,  сотрудник  музея  археологии  и  этно-

графии Карагандинского государственного  университета, Почетный гражданин города  Усманова Эм-

ма Радиковна в статье «Загадки старины глубокой» (Лисаковск в древности) описывает жизнь андро-

новцев  на  основе  раскопок  Лисаковского  могильника,  где  было  «найдено  большое  количество  сосу-

дов (более 200 штук). Сосуды предназначались не только для хозяйственных нужд древних «лисаков-

цев», но и использовались в ритуальных целях». [2, с.81]. Кстати, первые черепки глиняных сосудов 

андроновцев на берегу реки Тобол нашел мой ученик Сергей Яцук летом 1982 года. А затем с 1985 

года начались раскопки, которыми до сегодняшнего дня руководит Эмма Радиковна. 

Особенность  этой  книги  в  том,  что  здесь  напечатаны  стихи  лисаковских  поэтов  Таисии 

Шевченко,  Василия  Ланкина,  Раисы  Сулейменовой,  Юрия  Лаптева,  Юрия  Русича,  Зои  Сатировой, 

Ильи Васильева, Раисы Сафроновой, Ивана Семченко.  

Следующая  книга  по  истории  Лисаковска  -  «Лисаковская  СЭЗ:  итоги  и  опыт  развития». 

Альберта  Павловича  Рау.  В  ней  автор  обобщил  опыт,  изложил  «этапы  формирования  механизмов 

развития  Лисаковской  СЭЗ,  обеспечивших  комплексное  и  устойчивое  развитие  ее  экономики  и 

скорейшую адаптацию  к  рынку» [3, с.6]. Работа состоит  из  3-х глав: «Теоретические вопросы комп-

лексного  развития  экономики  СЭЗ  в  условиях  формирования  рыночных  отношений»,  «Уровень 

развития и народохозяйственные пропорции экономики Лисаковской СЭЗ», «Повышение повышения 

комплексного развития экономики Лисаковской СЭЗ». Книга, в первую очередь, будет интересна руко-

водителям  предприятий,  бизнесменам,  тем,  кто  желает  развивать  свое  дело  в  условиях  рыночной 

экономики.  В  то  время  руководство  Лисаковска  работало  «над  созданием  комплексной  программы 

развития  города  до  2010  года».  [3,  с.135].  Книга  иллюстрирована  качественными  фотографиями 

А.Дубинина, А.Дитмана и Ф.Бородихина.  

70-


летию  Костанайской  области,  40-летию  поселения  и  35-летию  города  Лисаковска  были 

посвящены два больших труда:  «Лисаковск – это мы» - архивно-краеведческое обозрение под общей 

редакцией А.Я.Ильницкого и «Притяжение Лисаковска» Ивана Семченко. 

«Архивно-краеведческое  обозрение  «Лисаковск  –  это  мы»  одобрено  научно-методической 

комиссией Управления архивов и документации Костанайской области 8 октября 2005 года». [4, с.5]. 

В  этой  книге  авторы  попытались  соединить  архивные  документы,  воспоминания  первостроителей, 

легенды  и  были  родного  края  для  комплексного  описания  истории,  географии,  экономической  и 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   92




©www.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет