Геометриялық изомерия. Қос байланыс құрастыратын көміртек атомдары sp3- гибридті күйде болады; қос байланыстың С=C σ- құраушысы және С-Н σ-байланыс бір жазықтықта өзара 1200 бұрыш құрастырады, ал қос байланыстың С=C π - құраушысы σ-байланыстар орналасқан жазықтықта перпендикуляр бағытта созылған электрондық бұлт болады. Алкендердің осы құрылысымен орынбасушыларының орнына байланысты геомериялық изомерияның (цис-транс-изомерия) болуына мүмкіндіктер туындайды.
СН3 СН3 С = С
Н Н
Цис-бутен –2
СН3 Н
С = С
Н СН3
Транс-бутен-2
Кеңістік изомерлер туралы түсінікМолекуладағы атомдардың еркін айналудың нятижесінде өзгерген молекуланың әрбір бейнесін конформация деп атайды, ал изомерлі молекулаларды айналымдық изомериясы дейді.
Бұл изомерлі қосылыстар сан және сапа жағынанда, құрылымдық формуласы да бірдей, бірақ бір-бірінен айырмашылығы – атомдық топтардың кеңістікте әртүрлі орналасуында. Еркін айналуда түзілетін изомерлер көп. Олар тез арада өзгеріп отырады. Бірақ екі негізгі кеңістіктегі пішінің атап кетеміз. Мысалы , газ күйіндегі этан үшін шексіз санды айналымдық изомериясының ішінде метил топтарының кеңістікте орналаса-тын екі негізгі формасынын атап кетуге болады. Олардың проекциялары:
