кәсіби мәтін –
профессиональный текст
сөз – слово
сөз тіркестері – словосочетание
техникалық әдебиет – техническая литература
тілдік құрылымдық стиль – языковой структурный стиль
ақпараттылық – информативность
қисындылық –
логичность
дәлдік – точность
дұрыстық – правильность
айқындық – четкость, ясность
түсініктілік –
понятность
жүйелі-адекватты аударма – последовательно-адекватный перевод
сигнификативтік мағына – сигнификативное значение
құрылымдық мағына – структурное значение
прагматикалық мағына – прагматическое значение
ОҚЫЛЫМ
2-тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңыздар
Техникалық әдебиет тілін лингвистика жағынан зерттеулер, техникалық әдебиеттің барлық түрлерінің тілдік қарым-қатынас құралы ретінде маңызды дәрежеге ие екенін, өзіне қатысты ерекшеліктері мен белгілі тілдік құрылымдық стилі бар екенін көрсетеді.
Техникалық әдебиеттің өзіне тән ерекшеліктері оның лексикасына, грамматикасына және стилистикалық белгілеріне де қатысты. Бұл жерде ең маңызды мәселе, техникалық әдебиет барлық тілдерге тән болғанымен де, оның ерекшеліктері, тілден тілге сол күйінде берілмейді, әр тілде өзінше аударылады. Бұл өзіндік сандық және сапалық сипатқа ие. Сапалық өзіндік әр тілдегі белгілі қатынас немесе ерекшеліктері ұқсас тілдік құрал арқылы емес, лексикалық құрал грамматикалыққа ауыстырылып берілуіне, ал
сандық ерекшелік лексикалық, грамматикалық немесе стилистикалық құралдардың әртүрлі жиілікте қолдануында көрінеді.
Терминдер арқылы нақты объектілер мен құбылыстарға нақты және дәл нұсқау көрсетуді қамтамасыз ету, мамандардың берген ақпаратына бір мағыналы түсініктеме орнатуы керек. Сондықтан да осы типке қатысты сөздерге ерекше талап қойылады. Барлығынан бұрын термин дәл болуы керек, яғни берілген ғылым және техника саласындағы терминнің орнын табатын, қисынды анықтау арқылы мағынасын ашатын қатаң белгілі бір мағынаға ие болуы тиіс. Ағылшын тіліндегі ғылыми техникалық материалдарда грамматикалық ерекшеліктер кездеседі. Әрине техникалық грамматика жоқ. Басқа функционалды стильдерге қолданылатын синтаксистік құрылымдар және морфологиялық формалар техникалық мәтіндерде де қолданылады. Дегенмен бұл стильде басқаларға қарағанда грамматикалық өзгерістер көп қолданысқа ие.
Сонымен, тіл білімінде термин-мағына-ұғым мәселесіне қатысты үш түрлі көзқарас қалыптасты: 1. Терминдердің лексикалық мағынасы бар, бірақ ол сол ұғыммен
толық сәйкес келе бермейді; 2. Терминдердің лексикалық мағынасы бар және ол сол ұғымды толық сипаттайды; 3. Терминдер – ұғыммен сәйкес келетін лексикалық мағынаға ешбір қатысы жоқ тілдік бірліктер.
Сонымен бірге, терминнің ерекшелігі оның тұрпат межесінде емес, мазмұн межесінде, яғни, оның мағыналық сипатында. Ғылыми термин – бұл ғылыми ұғыммен байланысты мағынасы бар тілдік бірлік. Бірақ бұл мағына ғылыми ұғымның тек негізгі және маңызды белгілерін ғана көрсетеді.
АЙТЫЛЫМ
Достарыңызбен бөлісу: 
