- 11 - Тақырып
- Даму психологиясы - адамның мінез-құлқындағы жас ерекшелік өзгерістерін түсіндіретін психологиялық ғылым.
Даму психологиясының салалары: - Балалар психологиясы;
- Жасөспірімдер психологиясы;
- Ересек адамдар психологиясы;
- Геронтология (кәрілік психологиясы).
ПСИХИКАЛЫҚ ДАМУ ТЕОРИЯЛАРЫ - Дамудың биогенетикалық тұжырымдамасы
- Дамудың әлеуметтік генетикалық тұжырымдамасы
- Бала дамуының екіфакторының конвергенциясы тұжырымдамасы
- Бала дамуның психоаналитикалық тұжырымдамасы
- Тұлғаның эпигенетикалық теориясы (Эрик Эриксон)
- Әлеуметтік үйрету теориясы
- Дамудың когнитивті теориясы (Ж.Пиаже)
- Мәдени-тарихи тұжырымдама
- Психикалық даму тұжырымдамасы (Д.Б.Эльконин).
- Тұлға – адамға онтогенезден біткен, күрлелі әлеуметтік даму процессінің жемісі – даму принципі.
- Өсу – психикалық процесстердің сандық артуы;
- Даму – психикалық процесстер, механизмдер, құрылымдардың сапалық артуы;
Даму типтері - Эволюциялық даму;
- Инволюциялық даму;
- Гетерохронды даму;
- Биологиялық даму;
- Әлеуметтік даму;
- Арнаулы даму;
Интеллектің даму кезеңдері: (Ж.Пиаже) - Сенсомоторлы интеллект кезеңі (0-2 жас);
- Нақты амалдар кезеңі (2-11\12 жас);
- амалға дейінгі деңгей (2-6\7 жас);
- нақтылы амалдар деңгейі (6\7-11\12 жас).
- Формальды амалдар кезеңі (11\12-14\15 жас).
| | - Әлеуметтік қа- рым – қатынас орыны
| | - Прогресивті даму- дың қорытындысы
| | | - Ана немесе оны
- алмастырушы түр
| | - Энергия және өмірлік қуаныш
| - 2.Ерте бала- лық шақ (1-3)
| | | | Э.Эриксон бойынша тұлғаның даму сатылары | | - Әлеуметтік қа- рым – қатынас орыны
| | - Прогресивті даму- дың қорытындысы
| | | - Ата – анасы, ағасы, апайы
| | | | | | - Жете білушілік – сапалы емес
| - Меңгеру білімділік және іскерлік
| - 5.Балалық жігіттік (12-20)
| | | - Өзталғамын өзі шешу, берілгендік және шыншылдық
| | | | | | - Э.Эриксон бойынша тұлғаның даму сатылары
Э.Эриксон бойынша тұлғаның даму сатылары | | | - Көпшілік- тұлға-ны мойындамаған
| - Өзталғамын өзі шешу, берілгендік және шыншылдық
| | | | | | Бала дамуының психоаналитикалық тұжырымдамасы - З.Фрейд бойынша психикалық даму эрогенді аймақтардан сексуалды энергияның алмасу деңгейіне байланысты:
- Оральды деңгей (0-1 жас);
- Анальды деңгей (1-3 жас);
- Фаллистік деңгей (3-5 жас);
- Латентті кезең (5-12 жас);
- Генитальды деңгей (12-18 жас).
Л.С. Выготскийдің жасқа байланысты кезеңдеуі төмендегідей болады - жаңа туу кризисі – нәресте кезеңі (2 ай – 1 жас)
- 1 жас кризисі – балбөбек кезеңі (1-3 жас);
- 3 жас кризисі – сәбилік және мектепке дейінгі кезең (3-7 жас)
Л.С. Выготскийдің жасқа байланысты кезеңдеуі төмендегідей болады - 7 жас кризисі – мектеп жасы (7-13 жас;
- 13 жас кризисі – жеткіншек кезеңі (13-17 жас);
- 17 жас кризисі
Адам дамуының зерттеу әдістері: - Кесіп алу тәсілі жиі қолданылады: жеткілікті үлкен топтарға нақтылы методиканың көмегімен белгілі аспекттің дамуы, мысалы, инттеллекттің даму деңгейі оқытылады. Сол топтардың өзгешеліктерінің нәтижесінде мәліметтер алады – бұл бірдей мектеп бағдарламасымен оқытылатын бірдей жастағы немесе мектеп жасындағы балалар алынады.
- Салыстыру тәсілі: әр топ мәліметтері өзара салыстырылып, қандай даму тенденциясы байқалатынын және оның немен қамтамасыз етілетіні жайында қорытынды жасалады. Интеллектті оқи отырып, жас ерекшелік тенденциясы – бала-бақша тобындағы (5 жас), мектепке дейінгі ойлаудың өзгешеліктерін, бастауыш мектеп оқушыларын (9 жас), және де орта сыныптағы жас өспірімдерді салыстыра отырып айқындалады.
Достарыңызбен бөлісу: |
