Сабақтың атауы Әдебиеттік оқу С. Торайғыров «Кедей» Мақсаты Күтілетін нәтиже

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

- Жайылма сөйлем дегеніміз не ?

- Жалаң сөйлем дегеніміз не ?

- Жалаң сөйлемді жайылма сөйлемге айналдыру үшін не істейміз ?

115-жатт. Үш сөзден құралған жайылма сөйлемдерге керекті сын есімдерді қосып, төрт сөзден құралған жайылма сөйлемдерге айналдырып жаз.

116-жатт.Ребусты дұрыс шешсең,мақал шығады.

Ерді намыс өлтірер.

Мақалды жай сөйлемтүрлеріне және сөйлеммүшелеріне талда.

Би «Қара жорға» музыкасы әуенімен

басылады

118-жатт.

Сөйлемдерді сөйлем мүшесіне талдау.Астын тиісті сызықтармен сызу.

119-жатт.118-жатт.дағы сөйлемдердітөмендегіқай себетке салуға болады

1-себетке салу үшін сөйлемдер қандай өзгеріске түседі ?

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

басылады

2.     Диалогтік сөйлеу дағдыларын дамыту.

3.     Еңбексүйгіштікке баулу.

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

        Ақ қозы үлкен марқа болды. Кішкене күніндегі әдемі ақ бұйра жүндері ұзыннан-ұзын болып кетіпті. Шәутен де өсті...  Жамаулы жаман шәркейі кішкене болып, аяғына сыймай қалды.

-         Ендеше, ақ марқаңды қырықтырып әкеле ғой, балам, - деді апасы.

Шәутен Сансызбайға марқасын қырықтырды.

Шәутен апасына:

-         Апа, марқаны қырықтырып, жүнін әкелдім. Енді шәркейім дайын болды ма? – деді.

Апасы:

Сөйлемнің басында, ортасында және соңында келген қаратпа сөздерді табу.

-         Қаратпа сөз сөйлем ішінде қандай тыныс белгісімен ажыратылып жазылады?

шашағандары

басылады

1.     Өмір жасың ұзақ болсын, ...! 

2. Ой, ..., ...! Ойналық та күлелік.

3. ..., бұдан былай мақтанба, әркімнің өз өнері , өз орны бар.

4. Рақмет, ...!

Керекті сөздер:  Сәкен қарағым, балалар, балалар, балақай, балам.

Қаратпа сөздің ережесі.

Қаратпа сөз сөйлемнің басында келсе, үтір одан кейін қойылады.

Қаратпа сөз сөйлемнің ортасында келсе, үтір оның екі жағынан қойылады.

Қаратпа сөз сөйлемнің соңында келсе, үтір оның алдынан қойылады.

Қаратпа сөз сөйлемнің ішінде көтеріңкі дауыс ырғағымен айтылса, леп белгісі қойылады.

3-жатт. Қаратпа сөздің тыныс белгілеріне назар аударту,мәтінді көшіріп жазып, қаратпа сөздердің астын сызу.

4-жатт. Ауызша.

5-жатт.Суретпен жұмыс.

Қарамен берілген сөйлемді қаратпа сөйлемге айналдырып жазу.

6-жатт. 97-бет.

1. 
   Сөздердің әртүрлі мағынасымен таныстыру; сөздерді мағынасына қарай сөйлем ішінде орынды қолдана білуге үйрету.;
   2. Сөздік қорын молайту;
   3. Зейінділікке тәрбиелеу.
   Сабақтың әдісі: салыстыру, жаттығу, сұрақ - жауап., дидактикалық ойындар.
   

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

1. 
   Көркем жазу
   Жақсы, жылы, түзу, бүлдіру, күлкілі.
   • Осы сөздер қатарында қай сөз артық? Неліктен? «Бүлдіру» сөзі артық, себебі ол қимылды білдіреді, яғни етістік. Ал қалғандары сын есімдер.
   • Осы сөздерге қарама - қарсы мағыналы сөздерді тауып айт. Мысалы, жақсы - жаман, жылы - суық, түзу - қисық, бүлдіру - түзету, күлкілі - қайғылы.
   2. Бұл қандай сөздер?
   • Мағынасы бір - біріне қарама - қарсы сөздер (антонимдер)
   • Мағынасы жуық сөздер ( синонимдер)
   • Айтылуы да, жазылуы да бірдей, бірақ мағынасы әртүрлі сөздер (омонимдер)
   

басылады

Көз- адамныңжануардың көру мүшесі.

Көз ұшында ағараңдаған біреу көрінеді.

«Көз ұшында» деген қандай мағына білдіреді ? (алыста)

27-жатт. Ауызша талқыланады.

28-жатт. Өз бетімен жұмыс

29-жатт. Мәтінді түсініп оқып, қарамен жазылған сөздер тобының мағынасын түсіндір.

Төбе шашым тік тұрады –қатты қорқу.

30-жатт.

3-топқа сөз беріледі сол сөздерді қатыстырып сөйлем құрастыру

І-топ Қас пен көздің арасында

ІІ-топ тайға таңба басқандай

ІІІ-топ мойны жар бермейді

31-жаттығу 111-бет

Бағалау парақшасына бағалау

Оқушылар сөздерді мғынасына қарай ажырата біледі.

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

• 
  Көп мағыналы сөздер деп қандай сөздерді айтамиыз ?
  

32-жатт. Кесте бойынша ой –пікір айтқызу

«5 жолды өлең»

Білезік

Білезік-сәндік үшін білекке тағатын әшекейлі бұйым.

басылады

34-жатт. Жұмбақтың шешуін тауып, көшіріп жазу.

Мұртын сипап күн бойы,

Бетін сусыз жуады.

Тысырды аңдып түн бойы,

Тыщқанды көп қуады.

Мағыналары қарама -*қарсы сөздердің астын сызу.

35-жатт. Ауызша. Бұрыш сөзінің екі мағынада қолданылып тұрғанын дәлелдеу.

36-жатт. Мәтінндегі қарамен берілген сөздер тобы қандай мағына береді

Дұшпан сөзінің мәндес сөздерін т ауып жазу.

37-жаттығу 113-бет

Бағалау парақшасына бағалау

Сөздің түбірі мен қосымшасын ажырата білуге жұмыстану.

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

басылады

- Бүлдірген теріп көргендеріңіз бар ма ?

- Абай анасына қандай бүлдіргендерді теріп алды ?

- Осы әңгімеден не түйдіңдер ?

2. Тәрбиелік – ана тілін қадірлеуге білімділікке, салауаттылыққа, ұжымдық жұмыс жасау барысында адалдық қасиеттерін дамыту.

3. Дамытушылық – фонетика тарауы бойынша алған білімдеріне сүйене отырып сауатты жазу, оқу дағдыларын жетілдіру, оқушылардың белсенді ойлау қызметтерін жандандыру, дұрыс сөйлеуге машықтандыру.

Сабақтың түрі: жаңа білімді меңгеру

Сабақтың өту әдісі: Сын тұрғысынан ойлау, граматикалық ойын, фонетикалық талдау.

Сабақ көрнекілігі: Тақырыпқа арналған сызба, кеспе карточкалар

Қүтілетін нәтиже:Қосымшалар жалғанғанда сөз мағынасы өзгеретінін түсіндіру.түбірден қосымшаны, жалғаудан жұрнақты ажырата білуге үйрету.

Терезені  ашамыз.

Сәлем дейміз күнге біз,

Шаттық  әнге   саламыз. Шеңбер  құрып,  бір  біріне  сәттілік  тілейді.

- Сөз құpaмына не жатады?

- Қосымша мен түбiр сөздi салыстыр.

- Түбiр сөз дегенiмiз не?

1-жатт. бойынша тақырыпты үш топқа бөліп, өз түсінігін айтқызу.Анықтамалар айтылады.

Сызбамен жұмыс 2-жатт. Сөз
Түбір Қосымша


Жұрнақ Жалғау

Тақтада жұмыс 3-жатт. Берілген сөздердің түбірі мен қосымшасын ажырату

Әр топтан 2-3 сөйлем құрастыру ауызша тексеріледі.

4-жатт. І-топ 1.Мүсін,қой,мал,ел,би - шы,ші,шіл,шыл

ІІ-топ Саз,қала,іс,көл- кер, -шық,-шік, -гер

ІІІ-топ Мұнай,көктем,қыс,дала, жылқы- -лы,-лі,қы,-кі,-ғы,-гі.

басылады

Өнерпаздар

Құрылысшы

Балалар

Қайратты

Түбір +жұрнақ Түбір + жалғау Түбір +жұрнақ +жалғау

1.Білімділік: сауатты жазу дағдыларын қалыптастыру; сөз және оның мағынасы туралы түсініктерін пысықтау;

2.Дамытушылық: сөзді талдау қабілеттерін дамыту;  сөз мағынасын ұғыну қабілеттерін дамыту,белсенділіктерін дамыту;

3.Тәрбиелік: ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа  тәрбиелеу;

Сабақ түрі : қайталау сабағы

Көрнекіліктер: кесте;, суреттер, қималы карточкалар.

Әдіс-тәсілдер: жұптық, топтық, өзіндік

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

жалғау түбір жұрнақ

Мысал келтіріп оны сөз құрамына талда ауызша.

Дәптермен жұмыс

2.Жаңа тапсырмаларды қалыптастыру:

1-топ

Еріншек, ерініп, еңбеккер, еңбегін, еңбектің.

Жаз жаңбыр бақытты гүлдеді жасыл жүрді

Көн нүктенің орнына тиісті жалғауларды қойып жаз.

Ойын «Жапырақтың сыңарын тап»

Оқу бал лық ық қалам тер дар тарақ тар

Оқулықтағы тапсырмаларды орындау

Қарамен берілген сөздерді кестедегі тиісті бағанға орналастыру

Машина жұмысшы домнада теңізшінің

Сен құрышшы зауытта

Кім іскер машинаны

металл Жолға

Теңізді

інім
7-жатт.Берілген сөздердің түбірі мен қосымшасын ажырату қай сөзде бір,қай сөзде екі қосымша бар екенін анықтау

8жатт. І-топ -шы,ші,-шыл,-шіл

ІІ-топ -кер,-шық,шік

ІІІ-топ лы,лі,қы,кі жұрнақтарын жалғап сөздер құрастыру және сөйлемдер ойлау

9-жатт.Қарамен жазылғансөздерді сөз құрамына талдау

10-жатт. 117-бет

Бағалау бетшесіне бағалайды.

1.Білімділік: сауатты жазу дағдыларын қалыптастыру; сөз және оның мағынасы туралы түсініктерін пысықтау;

2.Дамытушылық: сөзді талдау қабілеттерін дамыту;  сөз мағынасын ұғыну қабілеттерін дамыту,белсенділіктерін дамыту;

3.Тәрбиелік: ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа  тәрбиелеу;

Сабақ түрі : қайталау сабағы

Көрнекіліктер: кесте;, суреттер, қималы карточкалар.

Әдіс-тәсілдер: жұптық, топтық, өзіндік

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

Дәріні жұмыспен өнерім

Оқуға кітаптан бүркіті
12-жатт.Көп нүктенің орнына тиісті жалғауды қойып жазу

13-жатт. Ауызша

14-жатт. Тақтада орындалады.

Ұш-па,ұш-ақ,ұш-қыш,ұш-ты қайсысы жұрнақ,қайсысы жалғау ?

16-жатт. Әр қатарда берілген бес сөздің қайсысы артық ? Неге ?

Әр сызбаға сәйкес сөз тауып айтуъ

Бағалау бетшесіне бағалайды.

Сабақта қолданылатын әдістер:

Венн диаграммасы, «Топтастыру» стратегиясы.

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

Үй тапсырмасын тексеру. Оқушыларға карточка тарату.

1.Түбір дегеніміз не?

Сөздің одаң әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігің түбір дейміз: қала, орман.

2.Жұрнақ дегеніміз не?

Сөздің түбіріне жалғанғанда, оның мағнасың өзгертетін қосымшаларды жұрнақ дейміз.

3.Жалғау дегеніміз не?

Сөздің мағынасын өзгертпей, түбірге жалғанатын қосымшаны жалғау дейміз

«Түбір сөз  және туынды сөз»

Ал оқушылар біз жаңа сабағымызды бастамай тұрып сұрақтарға жауап берейік;

1.Балалар қазір қандай мезгіл? ҚЫС

2.Қыста қандай өзгерістер болады? ҚАР ЖАУАДЫ,БОРАН БОЛАДЫ.

3.Қыста қандай мерекелер болады? ЖАҢА ЖЫЛ

Ал сендер шырша безендіргенді ұнатасындар ма?Ендеше бүгін біз шырша безендіреміз. Ол үшін сендер әр шыршаның ойыңшығында берілген тапсырманы орындауларын қажет. Әр орындалған тапсырма шыршаға ойыншық болып ілінеді. Кәне оқушылар шыршаны әдемі безендіруге тырысайық.

Безендірмес бұрын шыршаның бізге берілген ережесі бар екен орындаймыз ба? Оны жаттап алу керек. Келісемізбе?

Ереже

Түбір сөзге жұрнақ қосылу арқылы жасалған сөз туынды сөз дейміз:ерлік татулық жұмысшы

20-жатт. Ауызша. Қайсысы түбір сөз,қайсысы туынды сөз екенін ажырату.

21-жатт. Мақалды жатқа жазу. Туынды сөздерді сөз құрамына талдау.

23-жатт. Ауызша орындалады.

25-жатт. Қай гүл қай көбелекке қонғанда жаңа сөз жасалады.

Гүлдер мен көбелеектерде жазылған сөздерді топтастыру

1.Түбір дегеніміз не?

2.Туынды сөз дегеніміз не?

3.Туынды сөзге мысал келтір.

Жұмбақтарды оқып, шешуін тап.

                    Сайысатын кімдер,айт,

                    Екі тайм бойы?

ш

а

х

м

а

т

ш

ы

                         

                     Кімнің ұшқыр ойы ?

                     Сайысатын кімдер,айт,

                     Мұзда үш кезең бойы.

Оқушылар жұрнақ жалғанғанда сөз мағынасы өзгеретініне,ал жалғау жалғанғанда сөз бен сөз байланысатынын меңгереді.

Сабақта қолданылатын әдістер:

«Топтастыру» стратегиясы.

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

Сөзжұмбақ шешкізу «Өнерпаз» Оқушылар тақтада

жазады.

Сөзжұмбақта музыка пәнінен сұрақтар алынады.

Үй тапсырмасын тексеру. Оқушыларға сұрақтар қою

1.Түбір дегеніміз не?

Сөздің одаң әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігін түбір дейміз: Мысал келтіру

2.Жұрнақ дегеніміз не?

Сөздің түбіріне жалғанғанда, оның мағнасың өзгертетін қосымшаларды жұрнақ дейміз.

3.Жалғау дегеніміз не?

Сөздің мағынасын өзгертпей, түбірге жалғанатын қосымшаны жалғау дейміз

-шы,-ші,-ды,ді,-лы,-лі жұрнақтарын қосып туынды сөз жасау.

Әр топтан екі сөйлем ойлау.

27-жатт.Туынды сөздерді тауып, олардың мағынасын тусіндір.

28-жатт. ! топ –паз,хана,

ІІ-топ -шы,-қой,

ІІІ-топ-кер жұрнақтарын қосып, жаңа сөз жасау

29-жатт. Зат есімдерді сөз құрамына талдау

Зат есімдерді топтастыру түбір,қосымшалы сөз

1.Түбір дегеніміз не?

2.Туынды сөз дегеніміз не?

3.Туынды сөзге мысал келтір.

Бақыт деген не ?

Өлеңді түсініп оқу. Туынды сөздерді сөз құрамына талдау.

«Рахмет ,анашым!» деген тақырыптқа шағын шығарма жазу.                  

Оқушылар жұрнақ жалғанғанда сөз мағынасы өзгеретініне,ал жалғау жалғанғанда сөз бен сөз байланысатынын меңгереді.

Сабақта қолданылатын әдістер:

«Топтастыру» стратегиясы.

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

Жұмбақтар шешу Оқушылар тақтада

жазады.

Үй тапсырмасын тексеру. Оқушыларға сұрақтар қою

1.Түбір дегеніміз не?

Сөздің одаң әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігін түбір дейміз: Мысал келтіру

2.Жұрнақ дегеніміз не?

Сөздің түбіріне жалғанғанда, оның мағнасың өзгертетін қосымшаларды жұрнақ дейміз.

3.Жалғау дегеніміз не?

Сөздің мағынасын өзгертпей, түбірге жалғанатын қосымшаны жалғау дейміз

Қосымшалы сөздердің қосымшаларын тиісті белгімен белгілейді.

Осы сөздерді қатыстырып сөйлем құрау.

36-жатт. Қарамен жазылған сөздерді сөз құрамына талдау.
37-жатт. Жұмбақтарды шешіп, шешуін табу.

Бөрік,көрік,қарын сөздеріменсалыстырып,олардың жазылуындағы өзгешеліктерді байқату.

38-жатт. Сәйкестендіру

Тубір мен қосымшалы сөздерді сәйкестендіру,олардың бір-бірінен өзгешелігін табу.

1.Түбір дегеніміз не?

2.Туынды сөз дегеніміз не?

3.Туынды сөзге мысал келтір.

   Әр топқа сөздер беріледі. Сол сөздерден жаңа сөздер жасау.             

Оқушылар жұрнақ жалғанғанда сөз мағынасы өзгеретініне,ал жалғау жалғанғанда сөз бен сөз байланысатынын меңгереді.

Сабақта қолданылатын әдістер:

«Топтастыру» стратегиясы.

Құстай қанат қағамыз.

Дүниені аралап,

Оқып білім аламыз.

Жұмбақтар шешу Оқушылар тақтада

жазады.

Үй тапсырмасын тексеру. Оқушыларға сұрақтар қою

1.Түбір дегеніміз не?

Сөздің одаң әрі бөлінбейтін мағыналы бөлігін түбір дейміз: Мысал келтіру

2.Жұрнақ дегеніміз не?

Сөздің түбіріне жалғанғанда, оның мағнасың өзгертетін қосымшаларды жұрнақ дейміз.

3.Жалғау дегеніміз не?

Сөздің мағынасын өзгертпей, түбірге жалғанатын қосымшаны жалғау дейміз

Қосымшалы сөздердің қосымшаларын тиісті белгімен белгілейді.

Осы сөздерді қатыстырып сөйлем құрау.

36-жатт. Қарамен жазылған сөздерді сөз құрамына талдау.
37-жатт. Жұмбақтарды шешіп, шешуін табу.

Бөрік,көрік,қарын сөздеріменсалыстырып,олардың жазылуындағы өзгешеліктерді байқату.

38-жатт. Сәйкестендіру

Тубір мен қосымшалы сөздерді сәйкестендіру,олардың бір-бірінен өзгешелігін табу.

1.Түбір дегеніміз не?

2.Туынды сөз дегеніміз не?

3.Туынды сөзге мысал келтір.

   Әр топқа сөздер беріледі. Сол сөздерден жаңа сөздер жасау.